देशमा नै हेर्न पाइन्छ विदेशी नाटक

आजदेखि आरोहण गुरुकुलमा ‘काठमाण्डौ अन्तराष्ट्रिय नाटक महोत्सव’ सुरु भएको छ । यसको औपचारिक कार्यक्रममा के भयो, जान पाईन । तर जब म केहि साथीहरुसँग साँझमा गुरुकुल पुगे, गुरुकुलको मुहार पुरै फेरिएको थियो । पुरानो तरिकाले वर्णन गर्ने भए बेहुली झै सिंगारिएको थियो भने हुन्छ । आँगन भरि नेपाली र विदेशी अनुहारहरु मिसिएर उभिएका थिए । म पुग्दा फिनल्याण्डका एक निर्देशक आफ्नो घडि देखाउँदै नेपाली समय अनुसार उनको घडी मिलाइदिन अनुरोध गर्दै आए । समय मिलाइदिए पछि मैले उनको नाम मागें, उनले मुसुमुसु हास्दै भित्तामा झुण्डिएको पर्चामा आफ्नो नाम देखाए, ‘एडम ड्यारियस’ । मैले बधाई दिएँ । उनले नमस्ते पो गरे । सायद नमस्ते कति कति बेला गरिन्छ थाहा रहेनछ ।

उनी मात्र होइन, नेपाल र नेपालीका बारेमा जानेका वा नजानेका पन्ध्र देशबाट यो नाटक महोत्सवमा आएका रहेछन् । आज नेपाली नाटक ‘अग्नीको कथा’ देखाईयो । भोली २ मसिंरबाट २१ मसिंर सम्म नेपालबाहेक पन्ध्र वटा देशका २० वटा नाटक र मसिंर २० मा भने चर्चित नाटक ‘कर्णाली दख्खिन बग्दो छ’ का कलाकारहरुको अर्को नाटक ‘सुइना कर्णालिका’ देखाइने तालिका आरोहणले प्रकाशित गरिसकेको छ ।

बुबालाई सञ्चै त छ ?

आज कुशे औशी । शुद्धताको प्रतिक कुशलाई आज घरघरमा भित्राउँने दिन । आजकै दिन हामी आफ्नो बुबाको मुख हेर्ने दिन भनेर पनि मनाउँछौ । छोराछोरीले आजको दिनमा आफ्नो बुबालाई मन पर्ने मिठाई तथा भोजन खुवाई आदर सम्मान प्रकट गर्ने र बुबाको मुख हेर्ने गर्दछन्।

आफु त घरबाट टाढा भएको पनि धेरै भईसक्यो । यसैले बिहान सबेरै बुबालाई फोन गरियो । सञ्चो बिसञ्चो सोधियो । तपाई घरमा नै हुनुहुन्छ भने त ठिकै भयो । घरबाट टाढा हुनुहुन्छ भने के तपाईले घरमा बुबालाई फोन गर्नुभयो ? बुबालाई सञ्चै त छ नि ?

हाम्रो पनि छ भ्यालेन्टाइन्स् डे

आज कृष्ण अष्टमी । भगवान् बिष्णुको आँठौ अवतार, चञ्चल कृष्णको जन्मदिन । भगवानहरुमा कृष्ण जति चकचके कोही थिएनन् रे । आफ्नो मुहार, बोली र बाँसुरीले संसारलाई मोहमा राख्न सक्थे रे । मोहको कारणले उनको जन्म जेलमा भएपनि उनलाई जेलबाट गोकुलमा पु¥याएको कसैले थाहा पाएनन् रे । यसैले आजको रातलाई मोह रात्री पनि भनिन्छ । उनका रानी मात्रै १६ सय भन्दा बढि थिए रे । प्रेमको पयार्यवाचीका रुपमा पनि उनलाई लिने गरिन्छ । यसैले आजको दिनलाई पश्चिमा भ्यालेन्टाइन्स् डे सँग पनि तुलना गर्ने गरिन्छ । हामी संस्कृति प्रेमीहरुले आजको दिनलाई प्रेम दिवसका रुपमा मनाईदिए हाम्रो संस्कृति मै भएको कुरा पश्चिमा संस्कृतिबाट सापट लिइ रहनु पर्ने थिएन कि !

लौ ! आज गाइजात्रा !!!

नेपालमा गाइजात्रा बर्षै भरि मनाइन्छ । संबिधानसभा भवन बानेश्वर त गाइजात्राका लागि विश्वभर नै प्रसिद्ध भइसक्यो । त्यो बाहेक नेपाल सरकार, कर्मचारी, व्यापारी, बिद्यार्थी, कलाकर्मी आदि इत्यादि सबै बर्ष भरि नै दिक्क लाग्दो गाइजात्रा देखाएर हामीलाई रुञ्चे हासो हसाईरहन्छन् । नहेरौ भन्यो हेर्नु पर्छ, नसुनौ भन्यो सुन्नु पर्छ । एकापट्टीको गाइजात्रा देखेर अर्को तिर फर्कियो, उतै तिर घमासान गाइजात्रा भइरहेको हुन्छ । यसैले गाइजात्रा हाम्रो लागि खासै नयाँ त होइन । तर पनि आज केहि फरक छ । आजको गाइजात्रा अरु समयको भन्दा विशेष र सुन्दर हुन्छ । आजको गाइजात्रा हाम्रो संस्कृति भित्र पर्छ, अरु बेलाको हाम्रो कुकृतिमा । यो संस्कृतिले अरु कुकृतिलाई हटाउँन सकोस्, मनमा रहेका पीर र वेदनालाई पखाल्न सकोस्, सबैलाई गाइजात्राको मिठो शुभकामना ।

गुरुपुर्णिमाको शुभकामना

‘गु’ को अर्थ अन्धकार अनि ‘रु’ को अर्थ हटाउँने भन्ने हो रे । यसैले गुरु भनेको जिवनको अन्धकार हटाउँने जो कोहि भनेर बुझ्न सकिने भो । सामान्य भाषामा भन्दा नजानेको कुरा सिकाउँने व्याक्ति नै गुरु हो । यसैले एक जना मात्र गुरु होलान् भनेर सोच्न पनि सकिन्न । आज तिनै सबै गुरुहरुलाई गुरु पुर्णिमाको शुभकामना ।

तपाईले दिनु भयो त आफ्ना गुरुहरुलाई शुभकामना ?